ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ "Η ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ"
Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2025
''Όνομα πατρός: Δούναβης" του Κώστα Ακρίβου
Επόμενη συνάντηση των μελών της Λέσχης Ανάγνωσης του Π.Σ.Κ. ορίστηκε η Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2025 στις 8.00 στο κτήριο του συλλόγου, με το βιβλίο ''Όνομα πατρός: Δούναβης" του συγγραφέα Κώστα Ακρίβου , εν όψει της βιβλιοπαρουσίασης του ιδίου, την Κυριακή 19 Οκτωβρίου στις 6.30 στην αίθουσα εκδηλώσεων του 1ου δημοτικού σχολείου Κασάνδρειας!
Παρουσίαση
Η ζωή του Ελληνορουμάνου συγγραφέα Παναΐτ Ιστράτι δεν μοιάζει με μυθιστόρημα, είναι από μόνη της ένα μυθιστόρημα. Βάσανα της παιδικής ηλικίας, ο μόχθος της επιβίωσης, ταξίδια και περιπλανήσεις, δυνατές φιλίες και αλλεπάλληλοι έρωτες, η αγωνία για τον Ελεύθερο Άνθρωπο, όλα αυτά ο Ιστράτι τα διηγείται στα βιβλία του αυθεντικά και με τη χάρη ενός Ανατολίτη παραμυθά. Βίωσε τα κοσμοϊστορικά γεγονότα της εποχής του (τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος), ασπάστηκε το όραμα για έναν δικαιότερο κόσμο (Οκτωβριανή Επανάσταση), συνευρέθηκε με τις σημαντικότερες προσωπικότητες του καιρού του (Ρομέν Ρολάν, Μαξίμ Γκόρκι, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Τζορτζ Όργουελ), περισσότερο όμως από οτιδήποτε άλλο στάθηκε όσο κανείς στο πλευρό των φτωχών και των αδικημένων. Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που ο φίλος του Νίκος Καζαντζάκης σε κάποιο από τα κοινά τους ταξίδια στη Σοβιετική Ρωσία τού είπε μια μεγάλη αλήθεια: «Παναΐτ, η καρδιά σου εσένα ξεπερνάει κατά πολύ το μυαλό σου». Ναι. Μόνο που αυτό ο Παναΐτ Ιστράτι έμελλε να το πληρώσει πολύ ακριβά... (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΑΚΡΙΒΟΣ ΚΩΣΤΑΣ
Ο Κώστας Ακρίβος (Γλαφυρές Βόλου, 1958) έχει εκδώσει δεκατέσσερα αφηγηματικά βιβλία και πήρε μέρος σε συλλογικές εκδόσεις, ανθολογίες, καθώς και στη συγγραφή δύο σχολικών εγχειριδίων. Από το 1983 διδάσκει φιλολογικά μαθήματα στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Συνεργάστηκε με το ΕΚΕΒΙ στα προγράμματα Λέσχες Ανάγνωσης και Συγγραφείς στα Σχολεία. Το 2013 παρουσιάστηκε στο Ιμαρέτ Καβάλας το θεατρικό του έργο Ο γηραιός πατήρ μου από το φεστιβάλ Φιλίππων – Θάσου, σε σκηνοθεσία Θοδωρή Γκόνη. Διηύθυνε τη σειρά ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ και ήταν ο συντονιστής της διαδικτυακής λέσχης ανάγνωσης ΜΕ ΑΝΟΙΧΤΑ ΒΙΒΛΙΑ. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και του PEN Greece. Μυθιστορήματα και διηγήματά του έχουν μεταφραστεί στα ολλανδικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά, πολωνικά και αλβανικά. Το 2019 το μυθιστόρημά του Γάλα μαγνησίας βραβεύτηκε με το The Athens Prize for Literature του περιοδικού (δε)κατα.
Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου 2025
«Κυρά Κυραλίνα» του Panaït Istrati
Η υπόθεση
Το μυθιστόρημα «Κυρά Κυραλίνα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, πραγματεύεται τη ζωή του Δραγομίρ ή, όπως, έπειτα, ο ίδιος μετονομάζεται, του Σταύρου. Μετά τη βίαιη συμπεριφορά του πατέρα του, ο πρωταγωνιστής, μαζί με την αδερφή του, Κυρά, βρίσκονται να περιπλάνωνται, μέχρι που καταλήγουν αιχμάλωτοι ενός πλούσιου τούρκου. Ο Σταύρος καταφέρνει να ξεφύγει. Η αδερφή του, αντιθέτως, παραμένει φυλακισμένη στο χαρέμι. Η ζωή του Σταύρου, έκτοτε, επανανοηματοδοτείται. Ο σκοπός του ταυτίζεται, πλέον, με την ανεύρεση της αδερφής του. Οι περιπέτειες και, κυρίως, οι κακουχίες, με τις όποιες έρχεται αντιμέτωπος, δεν κατορθώνουν να τον αποπροσανατολίσουν, καθώς το μυαλό του εξακολουθεί να στοιχειώνεται από τη λατρεμένη του Κυρά.
Θα καταφέρει, τελικά, να τη σώσει;
Η τεχνική του «Μαξίμ Γκόρκι των Βαλκανίων»
Το μυθιστόρημα «Κυρά Κυραλίνα», αν και γραμμένο στο διαχρονικό πρότυπο του Χίλιες και μια νύχτες, ή αλλιώς των Παραμυθιών της Χαλιμάς, κατορθώνει, γρήγορα, να ξεπεράσει τα στεγανά αυτού του είδους. Οι περιπέτειες κι ο τρόπος ζωής των πρωταγωνιστικών προσώπων περιγράφονται, με ζωντάνια και παρασταστικότητα, χωρίς να στερούνται συναισθηματικότητας. Η αφηγηματική τεχνική του συγγραφέα συνδυάζει τον ρεαλισμό με τον ρομαντισμό, καθιστώντας εφικτή την ανάδειξη κοινωνικών και πολιτικών ζητημάτων. Δε θα προσδοκούσε κανείς, εξάλλου, τίποτα λιγότερο από έναν συγγραφέα, που χαρακτηρίστηκε «Μαξίμ Γκόρκι των Βαλκανίων» και, πριν την πολιτική μεταστροφή του, διακρίθηκε, στους διανοητικούς κύκλους της Αριστεράς, για τον πολυεπίπεδο προβληματισμό του.
Ο πολυεπίπεδος προβληματισμός
Ο προβληματισμός αυτός γονιμοποιείται μέσα από την πραγμάτευση ποικίλων θεμάτων. Στο μυθιστόρημα διερευνώνται μια σειρά από ζητήματα που σχετίζονται με την ανθρώπινη ψυχή και την κοινωνική πραγματικότητα της εποχής του συγγραφέα. Κεντρικό θέμα είναι η περιπέτεια και η αναζήτηση της ελευθερίας, με την ηρωίδα Κυρά Κυραλίνα να αντιπροσωπεύει το πνεύμα της ανεξαρτησίας και της αντοχής μπροστά στις αντιξοότητες. Το έργο θίγει, επίσης, θέματα όπως η φτώχεια, η εκμετάλλευση, και η αδικία, παρουσιάζοντας τις δύσκολες συνθήκες ζωής στην Ανατολική Ευρώπη των αρχών του 20ού αιώνα. Επιπλέον, το μυθιστόρημα εξετάζει τις ανθρώπινες σχέσεις και τα συναισθήματα, αναδεικνύοντας την αγάπη, την προδοσία, και τη φιλία ως καθοριστικούς παράγοντες της ανθρώπινης εμπειρίας.
Μέσα από την αφήγηση του Panait Istrati, ο αναγνώστης έρχεται, τελικά, σε επαφή με έναν κόσμο γεμάτο πάθη και συγκρούσεις, αλλά και με την αδιάκοπη προσπάθεια για επιβίωση και αυτοπραγμάτωση.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Panaït Istrati (Γεράσιμος Βαλσαμής) γεννήθηκε το 1884 στη Βράιλα της Ρουμανίας. Γονείς του ήταν ο Έλληνας Κεφαλλονίτης Γεώργιος Βαλσαμής και η Ρουμάνα Ζωίτσα Ιστράτι. Εξαιτίας της λαϊκής καταγωγής του αναγκάστηκε για βιοποριστικούς λόγους να κάνει διάφορα επαγγέλματα όπως κλειδαράς, ζαχαροπλάστης, χαλκωματής, χαμάλης, φορτοεκφορτωτής, γυρολόγος, χτίστης, φωτογράφος, δημοσιογράφος, ταχυδρόμος κ.λπ. Μ’ αυτό τον τρόπο γνώρισε από πρώτο χέρι την κατάσταση των λαϊκών τάξεων. Για κάποιο διάστημα υπήρξε συνδικαλιστής στο σωματείο των εργατών του λιμανιού της Βράιλας. Γύρισε δουλεύοντας σ’ όλες τις χώρες της Μεσογείου κι έφτασε στη Γαλλία, όπου ο Ρομαίν Ρολλάν πρόσεξε το μεγάλο συγγραφικό του ταλέντο και βοήθησε στην ανάδειξή του. Έγραψε τα έργα: Κυρά Κυραλίνα, Αρχόντισα του Σνάγκοφ, Η Νερατζούλα, Οι Χαιντούκοι, Θείο Άγγελο κ.α. Είχε προσωπική φιλία με τον Νίκο Καζαντζάκη. Επισκέφτηκε την Ελλάδα τον Φλεβάρη του 1928 και το 1932 παντρεύτηκε τη Μάργκα. Λίγο πριν το τέλος του θα γράψει: “Πίστεψα τυφλά στο ιδεώδες, πίστεψα στην Πίστη μου και σ’ εκείνη των Άλλων και για καιρό δεν γελάστηκα. Το να ονειρεύεται κανείς δεν αρκεί. Ακόμη και το να ζει κανείς δεν αρκεί. Να δημιουργεί κανείς σημαίνει να τιθασεύει τα όνειρά του και να κυριαρχεί στη ζωή του”. Ταλαιπωρημένος από φυματίωση, πέθανε την άνοιξη του 1935.
Σάββατο 22 Μαρτίου 2025
"Τον καιρό του θεού" του Σεμπάστιαν Μπάρυ
Ο Τομ Κετλ, ένας χήρος αστυνομικός, μετά τη συνταξιοδότησή του μετακομίζει σ’ ένα ήσυχο χωριό με θέα τη θάλασσα της Ιρλανδίας. Η γαλήνη της νέας του ζωής ωστόσο διακόπτεται απότομα όταν δύο πρώην συνάδελφοί του εμφανίζονται με ερωτήσεις για μια παλιά υπόθεση. Μια υπόθεση που δεν έπαψε ποτέ να τον απασχολεί. Ταυτόχρονα, η νέα του γειτόνισσα, μια μυστηριώδης νεαρή μητέρα, ζητά ξαφνικά τη βοήθειά του και τότε ο Κετλ βρίσκεται μπλεγμένος στον σκοτεινό λαβύρινθο ενός παρελθόντος που πίστευε πως είχε ξεπεράσει.
Μια ανατριχιαστική ιστορία για όσα ξεπερνάμε αλλά και για όσα δεν παύουν ποτέ να μας στοιχειώνουν.
Ο Σεμπάστιαν Μπάρυ γεννήθηκε στο Δουβλίνο το 1955 και σπούδασε στο περίφημο Τρίνιτι Κόλετζ της γενέτειρας του. Ξεκίνησε γράφοντας τα θεατρικά έργα "Boss Grady' s Boys" (1988), "The Steward of Christendom" (1995), "Our Lady of Sligo" (1998), "The Pride of Parnell Street" (2007), και το 1998 δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα, το "The Whereabouts of Eneas McNulty" (στα ελληνικά "Η οδύσσεια του Ινίας ΜακΝάλτυ", από τις εκδόσεις Πόλις). Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα "Annie Dunne" (2002), "A Long Long Way" (2005, στα ελληνικά "Μακριά, πολύ μακριά", από τις εκδόσεις Πόλις), το οποίο βρέθηκε στη βραχεία λίστα του βραβείου Μπούκερ. Στην ίδια θέση βρέθηκε και το 2008 με το μυθιστόρημα του "The Secret Scripture" ("Η μυστική γραφή", μτφρ. Αύγουστος Κορτώ, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2009). Έχει κερδίσει πολλά έγκυρα βραβεία της Ιρλανδίας και της Μ. Βρετανίας. Τον Φεβρουάριο του 2018 τιμήθηκε με την ανώτατη διάκριση των Ιρλανδικών Γραμμάτων (Laureate for Irish Fiction).
Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2025
"Δευτέρα παρουσία" της Τζούλια Γκανάσου
Μυθιστόρημα
Μια πόλη βομβαρδίζεται. Η δεκαεφτάχρονη Άννα και η Όλγα, η γιαγιά της, βρίσκονται στο άδειο σαλόνι του σπιτιού τους. Το κορίτσι προτείνει να φύγουν, να βρουν καταφύγιο. Η γιαγιά αρνείται. Η Άννα διαπιστώνει ότι τα πόδια της Όλγας έχουν παραλύσει. Τότε η εγγονή παίρνει τη γιαγιά στην πλάτη και βγαίνουν από το σπίτι.Οι δύο γυναίκες σαν ένα σώμα θα έρθουν αντιμέτωπες με την αποσύνθεση ενός κόσμου, με σκιές και αγρίμια με αποκριάτικες μάσκες, με παρένθετες μητέρες και καταφύγια-φυλακές, με παιδομάζωμα, αλλά και με κάθε λογής όμορφα πλάσματα, προσπαθώντας να επιζήσουν.
Θα φτάσουν, άραγε, στα σύνορα; Και τι θα θυσιάσουν;
Μια ιστορία επιβίωσης σε μια βομβαρδιζόμενη χώρα. Μια περιπέτεια ενηλικίωσης στις φλόγες του πολέμου. Ένας αγώνας διεκδίκησης των πλέον δεδομένων, του νερού, της τροφής, της στέγης, της ασφάλειας, της αγάπης, και κάποιων όχι και τόσο αυτονόητων, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης, της ειρήνης, της ίδιας της ζωής.
Το βιβλίο είναι εμπνευσμένο από αληθινά γεγονότα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία και κατά τη διάρκεια βομβαρδισμών κατοικημένων πόλεων, όπως στη Λωρίδα της Γάζας και σε άλλα σημεία του πλανήτη. Η ιστορία και τα πρόσωπα είναι προϊόντα μυθοπλασίας.
Τζούλια Γκανάσου
Η Τζούλια Γκανάσου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978. Σπούδασε Πληροφορική στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και Ευρωπαϊκό Πολιτισμό στο ΕΑΠ. Βιοπορίζεται από την Πληροφορική.
Έχει εκδώσει πέντε έργα πεζογραφίας. Το τρίτο βιβλίο της, Ως το τέλος, ήταν υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2014 και το Βραβείο Νέου Λογοτέχνη 2013 του περιοδικού Κλεψύδρα. Η νουβέλα Γονυπετείς (Γ΄ έκδοση) απέσπασε το Βραβείο Μεσόγειος 2018 από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ και το Βραβείο Διηγήματος στα Βραβεία Βιβλίου Public 2018. Το βιβλίο Γόνιμες Μέρες (Β΄ έκδοση) ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Ιστορίες Εγκλεισμού 2021 του περιοδικού World Literature Today και το Βραβείο Μυθιστορήματος στα Βραβεία Βιβλίου Public 2022.
Διηγήματα και κείμενά της δημοσιεύονται σε εφημερίδες και ιστότοπους πολιτισμού και έχουν συμπεριληφθεί σε εκδόσεις και λογοτεχνικά φεστιβάλ στην Ελλάδα, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία (Διεθνές Λογοτεχνικό Φεστιβάλ Dasein, Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών Αθήνας, Φεστιβάλ Νέων Καλλιτεχνών Γλασκώβης, Φεστιβάλ Βιβλίου Νίκαιας Γαλλίας, Fringe Festival Εδιμβούργου και άλλα).
Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2025
"Αυτοπροσωπογραφία με ρώσικο πιάνο" του Βολφ Βόντρατσεκ
Έχοντας περάσει έναν Γολγοθά εμπειριών, ο πρώην πιανίστας της Σοβιετικής Ένωσης, έχει χάσει, εδώ και πολλά χρόνια κάποια, το αίσθημα ευχαρίστησης και επιβεβαίωσης που έχει ένας μουσικός μόλις ακούει το ένθερμο χειροκρότημα του κοινού μετά από ένα ρεσιτάλ. Επισκέπτεται, λοιπόν, άλλες φορές δειλά και άλλες θαρραλέα, διάφορα κομμάτια της ζωής του και το κουβάρι ξετυλίγεται μπροστά του συνειρμικά, εικονοπλαστικά και λυρικά, καθώς οι καφέδες και τα γλυκά, που σερβίρονται συνέχεια γύρω, ελαφρύνουν και παρηγορούν τη μελαγχολία μιας καλλιτεχνικής φλόγας που φαίνεται πλέον να υπάρχει με το ζόρι.
Σε όλη τη διάρκεια του βιβλίου, είναι διάχυτη η παραδοσιακή και αυθεντική τάση ενός Ρώσου να διατηρήσει και να μεταλαμπαδεύσει τις αξίες της τέχνης στους επόμενους, ένας εκ των οποίων, είναι και ο συγγραφέας. Παρά την καριέρα που έχει ξεφτήσει, παρά τη μουσική που δεν ακούγεται πια συχνά, παρά τα τραύματα μιας ζωής που είχε από όλα, μέσω του μεθυστικού λόγου του Σουβόριν, η τέχνη παίρνει πάντα στο τέλος σάρκα και οστά. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι σαν να ενσαρκώνεται σε Μούσα και να στέκεται αμίλητη δίπλα από τους δύο άντρες που μιλούν για εκείνη με εγκωμιαστικά και διθυραμβικά λόγια.
Ενδεχομένως ο μεγάλος μουσικός να αισθάνεται σαν λύτρωση και ταυτόχρονα υποχρέωση την ειλικρινή εξιστόρηση των γεγονότων της ζωής του, τώρα που τα απομεινάρια στέκονται πελώρια και η υπαρξιακή αγωνία του θανάτου καραδοκεί στη γωνία και πλησιάζει όλο και πιο κοντά.
Εδώ μέσα υπάρχει ό, τι είναι σημαντικό στη διάρκεια της αιωνιότητας. Ό, τι αξίζει και ό, τι έχει χαθεί αλλά δε λησμονείται. Αυτό το βιβλίο είναι ένα ρεσιτάλ χωρίς χειροκρότημα, μια συγχορδία που μια νότα της φαλτσάρει τόσο ώστε να γίνει αμέσως αντιληπτή από έναν ειδήμονα, ένας πικρός καφές που πίνεται στο λυκόφως. Αυτό το βιβλίο ανήκει σε αυτούς που ζουν την πραγματικότητα με όλες τις αισθήσεις ανοιχτές και απορροφούν τα ερεθίσματά της σαν σφουγγάρια.
Μεθυστική αλλά και μελαγχολική, με νότες από Ναμπόκοφ, Ζέμπαλντ και Μπέρνχαρντ, η Αυτοπροσωπογραφία με ρώσικο πιάνο είναι μια λογοτεχνική σονάτα για την ομορφιά, τη μουσική και το πάθος, γραμμένη από έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους γερμανόφωνους συγγραφείς.
Ο Βολφ Βόντρατσεκ γεννήθηκε το 1943 στο Ρούντολστατ της Θουριγγίας και μεγάλωσε στην Καρλσρούη. Σπούδασε φιλολογία και φιλοσοφία στη Χαϊδελβέργη, το Γκαίτινγκεν και τη Φραγκφούρτη. Το πρώτο του πεζογραφικό βιβλίο Früher begann der Tag mit einer Schusswunde εκδόθηκε το 1969 και ξεχώρισε αμέσως για το ρηξικέλευθο ύφος του, ενώ τη δεκαετία του 1970 ακολούθησε μια σειρά ποιητικών βιβλίων όπου ο Βόντρατσεκ αξιοποιεί το ροκ και τα νέα μέσα, εμπνέεται από τον γερμανικό Μάη και σε βρίσκεται σε ανοιχτή ρήξη με το λογοτεχνικό κατεστημένο της εποχής του. Το πείραμα αποδείχθηκε εξαιρετικά επιτυχημένο: η ποιητική συλλογή Chuck’s Zimmer έγινε μπεστ-σέλλερ και ο Βόντρατσεκ καθιερώθηκε ως μια από τις πιο ξεχωριστές φωνές των γερμανικών γραμμάτων. Εκτός από ποιήματα, έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα και δοκίμια, καθώς και θεατρικά και ραδιοφωνικά έργα.
Πέμπτη 2 Ιανουαρίου 2025
"Τραγουδώ εγώ και το βουνό χορεύει" της Ιρένε Σόλα
Και από κοντά οι σχέσεις των ανθρώπων, αγάπη και σκοτάδι αγκαλιά. Πώς να διαχειριστείς τον χαμό του ανθρώπου – έστω και αν έγινε κατά λάθος; Πώς θα απαλαίνει ο πόνος, πώς θα βιώνει την απώλεια του αγαπημένου της η γυναίκα ή μήπως δεν ήταν αγαπημένος;
«Όμως δεν ξέρω τι είναι χειρότερο, να σκέφτομαι μονάχα τις καλές αναμνήσεις και ν’ αφήνω την κοφτερή νοσταλγία και την αχόρταγη απαντοχή να δουλεύουν και να μεθάνε την ψυχή μου ή να κολυμπάω στα ρυάκια της σκέψης μου με οδηγό τις θλιβερές αναμνήσεις, τις οδυνηρές, τις φριχτές, να πλημμυρίζουν την καρδιά μου και να αφήνουν ακόμα πιο ορφανή στη σκέψη ότι ο άντρας μου δεν ήταν ο άγγελος που στεφανώθηκα».
Η ζωή συνεχίζεται εκεί στα Πυρηναία, εκεί που έφτασε η χάρη του δικού μας Ηρακλή, για να δείξει τη μυθική του δύναμη, την επιβολή της δύναμής του. Η ζωή συνεχίζεται, γιατί είναι μαγιά της η μαγεία των σπόρων, η μαγεία του έρωτα, η εξέλιξη των κοινωνιών (ακόμα και των πιο μικρών), το παιχνίδι της σχέσης φύσης και ανθρώπου.
«Τραγουδώ εγώ και το βουνό χορεύει», ένα λογοτέχνημα που ακροβατεί, μια αφήγηση που δεν σε αφήνει σε χλωρό κλαρί…
Τραγουδώ στην πλαγιά, στην κορυφή, στο λιβάδι,
στις τσουκνίδες, στο βαθυκόκκινο τριαντάφυλλο,
στη βατομουριά,
Τραγουδώ σαν αυτόν που βάζει περιβόλι,
που σκαλίζει ένα τραπέζι,
που χτίζει ένα σπίτι,
που ανεβαίνει σ’ έναν λόφο,
που τρώει ένα καρύδι,
που ανάβει τα κάρβουνα.
Σαν Θεός δημιουργός ζώων και φυτών.
Τραγουδώ εγώ και το βουνό χορεύει.
Ένας ύμνος στα βουνά. Ένα ποίημα της πρωτόλειας ζωής του ανθρώπου στα απρόσιτα μέρη. Ένας λυρισμός της φύσης. Ένας πόνος του ανθρώπου. Μια μαύρη σκιά του πολέμου και του θανάτου. Μικρές ιστορίες χωρικών που ζουν στο δικό τους, ξεχωριστό σύμπαν, εκεί ψηλά στα σύνορα Ισπανίας και Γαλλίας.
Μια απόπειρα να βρεθεί η σχέση ανθρώπου και φύσης. «Τα σπόρια κοιμούνται κάτω από τη σκοτεινή γη, την υγρή. Φυλάνε μέσα τους όλα τα ξυπνήματα. Όλους τους κυνόδοντες του αγριογούρουνου. Όλα τα χέρια της γυναίκας. Φυλάνε μέσα τους όλα τα καπέλα και τη σάρκα και τη μνήμη. Κοιμισμένα, κουλουριασμένα, κάτω από τη σκοτεινιά, αναζητούν μία αγκαλιά. Ανοίγοντας δρόμους και φτιάχνοντας ζωή και φτιάχνοντας μανιτάρια και αναμνήσεις».
Τα ίδια τα βουνά αφηγούνται και με την τέχνη των σκίτσων επικουρικά να δίνουν πνοή στον λόγο, στο μακρύ παρελθόν τους, στον αργόσυρτο χρόνο τους, στην ένταση του φλοιού της Γης, που γεννοβολούσε την τραχύτητά της, που η ορεογένεσή της σμίλευε τις ατέλειωτες μορφές της επιφάνειάς της, υψώματα – μικρά και μεγάλα, κοιλάδες γλυκές και χαράδρες που φοβίζουν, πεδιάδες και ποτάμια, λίμνες και θάλασσες για να συγκεντρώνεται πλήθος ανθρώπων.
Και μιλάνε σε εμάς, για να κατανοήσουμε το βαθύτερο νόημα του χρόνου, για να συνειδητοποιήσουμε την μικρότητά μας. «Πώς πεθάνατε εσείς όσο εμείς σηκωνόμασταν στον αέρα. Ψηλά. Τόνοι και τόνοι βράχια και χώμα, γρανίτης, γνεύσιο και ασβεστίτης. Προς τον ουρανό σηκωθήκαμε, από τα κατάβαθα. Με όλο το πείσμα, με όλη την υπομονή, με όλη τη βραδύτητα με όλη την καταστροφικότητα. Η σκοτεινή ορμή μας σήκωνε, η ωμή βία μας έστελνε καταπάνω, ο βράχος συστρεφόταν, το χώμα επιβαλλόταν, συσσωρευόταν, ζάρωνε, έσκαζε».
Και οι αρκούδες έχουν τα δικά τους δικαιώματα. Αυτές ζούσαν πρώτα στα βουνά. Κατηγορούν την αλαζονεία των ανθρώπων. Κατηγορούν το μίσος τους και τον πόλεμό τους. Τα βουνά. Η αρχαία διαμάχη. Η φύση φτιάχτηκε για τον άνθρωπο ή ο άνθρωπος είναι ένα από τα πολλά δημιουργήματα της φύση
«Όμως δεν ξέρω τι είναι χειρότερο, να σκέφτομαι μονάχα τις καλές αναμνήσεις και ν’ αφήνω την κοφτερή νοσταλγία και την αχόρταγη απαντοχή να δουλεύουν και να μεθάνε την ψυχή μου ή να κολυμπάω στα ρυάκια της σκέψης μου με οδηγό τις θλιβερές αναμνήσεις, τις οδυνηρές, τις φριχτές, να πλημμυρίζουν την καρδιά μου και να αφήνουν ακόμα πιο ορφανή στη σκέψη ότι ο άντρας μου δεν ήταν ο άγγελος που στεφανώθηκα».
Η ζωή συνεχίζεται εκεί στα Πυρηναία, εκεί που έφτασε η χάρη του δικού μας Ηρακλή, για να δείξει τη μυθική του δύναμη, την επιβολή της δύναμής του. Η ζωή συνεχίζεται, γιατί είναι μαγιά της η μαγεία των σπόρων, η μαγεία του έρωτα, η εξέλιξη των κοινωνιών (ακόμα και των πιο μικρών), το παιχνίδι της σχέσης φύσης και ανθρώπου.
«Τραγουδώ εγώ και το βουνό χορεύει», ένα λογοτέχνημα που ακροβατεί, μια αφήγηση που δεν σε αφήνει σε χλωρό κλαρί…
Τραγουδώ στην πλαγιά, στην κορυφή, στο λιβάδι,
στις τσουκνίδες, στο βαθυκόκκινο τριαντάφυλλο,
στη βατομουριά,
Τραγουδώ σαν αυτόν που βάζει περιβόλι,
που σκαλίζει ένα τραπέζι,
που χτίζει ένα σπίτι,
που ανεβαίνει σ’ έναν λόφο,
που τρώει ένα καρύδι,
που ανάβει τα κάρβουνα.
Σαν Θεός δημιουργός ζώων και φυτών.
Τραγουδώ εγώ και το βουνό χορεύει.
Ένας ύμνος στα βουνά. Ένα ποίημα της πρωτόλειας ζωής του ανθρώπου στα απρόσιτα μέρη. Ένας λυρισμός της φύσης. Ένας πόνος του ανθρώπου. Μια μαύρη σκιά του πολέμου και του θανάτου. Μικρές ιστορίες χωρικών που ζουν στο δικό τους, ξεχωριστό σύμπαν, εκεί ψηλά στα σύνορα Ισπανίας και Γαλλίας.
Μια απόπειρα να βρεθεί η σχέση ανθρώπου και φύσης. «Τα σπόρια κοιμούνται κάτω από τη σκοτεινή γη, την υγρή. Φυλάνε μέσα τους όλα τα ξυπνήματα. Όλους τους κυνόδοντες του αγριογούρουνου. Όλα τα χέρια της γυναίκας. Φυλάνε μέσα τους όλα τα καπέλα και τη σάρκα και τη μνήμη. Κοιμισμένα, κουλουριασμένα, κάτω από τη σκοτεινιά, αναζητούν μία αγκαλιά. Ανοίγοντας δρόμους και φτιάχνοντας ζωή και φτιάχνοντας μανιτάρια και αναμνήσεις».
Τα ίδια τα βουνά αφηγούνται και με την τέχνη των σκίτσων επικουρικά να δίνουν πνοή στον λόγο, στο μακρύ παρελθόν τους, στον αργόσυρτο χρόνο τους, στην ένταση του φλοιού της Γης, που γεννοβολούσε την τραχύτητά της, που η ορεογένεσή της σμίλευε τις ατέλειωτες μορφές της επιφάνειάς της, υψώματα – μικρά και μεγάλα, κοιλάδες γλυκές και χαράδρες που φοβίζουν, πεδιάδες και ποτάμια, λίμνες και θάλασσες για να συγκεντρώνεται πλήθος ανθρώπων.
Και μιλάνε σε εμάς, για να κατανοήσουμε το βαθύτερο νόημα του χρόνου, για να συνειδητοποιήσουμε την μικρότητά μας. «Πώς πεθάνατε εσείς όσο εμείς σηκωνόμασταν στον αέρα. Ψηλά. Τόνοι και τόνοι βράχια και χώμα, γρανίτης, γνεύσιο και ασβεστίτης. Προς τον ουρανό σηκωθήκαμε, από τα κατάβαθα. Με όλο το πείσμα, με όλη την υπομονή, με όλη τη βραδύτητα με όλη την καταστροφικότητα. Η σκοτεινή ορμή μας σήκωνε, η ωμή βία μας έστελνε καταπάνω, ο βράχος συστρεφόταν, το χώμα επιβαλλόταν, συσσωρευόταν, ζάρωνε, έσκαζε».
Και οι αρκούδες έχουν τα δικά τους δικαιώματα. Αυτές ζούσαν πρώτα στα βουνά. Κατηγορούν την αλαζονεία των ανθρώπων. Κατηγορούν το μίσος τους και τον πόλεμό τους. Τα βουνά. Η αρχαία διαμάχη. Η φύση φτιάχτηκε για τον άνθρωπο ή ο άνθρωπος είναι ένα από τα πολλά δημιουργήματα της φύση
Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2024
"Η Αν-τόνια μου" της Γουίλα Κάθερ
Η Αν-τόνια μου (1918), το αριστούργημα της Γουίλα Κάθερ, είναι ένας φόρος τιμής στους μετανάστες πιονέρους στις πεδιάδες της Αμερικής. Είμαστε στα τέλη του 19ου αι., όταν οι Ευρωπαίοι μεταναστεύουν μαζικά προς τις ΗΠΑ. Ο ορφανός δεκάχρονος Τζιμ από τη Βιρτζίνια, μετακομίζει στους παππούδες του στη Νεμπράσκα. Εκεί συνδέεται με βαθιά φιλία με τη δωδεκάχρονη Αν-τόνια, κόρη μεταναστών από τη Βοημία. Μεγάλος πια ο Τζιμ, καταξιωμένος δικηγόρος, αποφασίζει να γράψει τη συγκλονιστική ιστορία της για το πως κατάφερε μέσα από αντίξοες συνθήκες να κατακτήσει την αυτονομία της. Για τον Τζιμ "αυτό το κορίτσι σηματοδοτούσε την ίδια τη χώρα". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
"Η Γουίλα Κάθερ (1873-1947) είναι από τις σημαντικότερες Αμερικανίδες συγγραφείς του 20ού αι. και η Αν-τόνια "μία από τις πιο αξιοθαύμαστες ηρωίδες της αμερικανικής λογοτεχνίας. Ένας ύμνος στο αδάμαστο ανθρώπινο πνεύμα" (The New York Times)
Εγγραφή σε:
Σχόλια (Atom)