Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2012

The Great Gatsby (Francis Scott Fitzgerald)


"Η ζωή δεν είναι παρά μια πορεία προς την καταστροφή"

Ο Μεγάλος Φιτζέραλντ θα λάμψει σαν κομήτης στην αμερικάνικη λογοτεχνία της δεκαετίας του '20. Θα γνωρίσει την επιτυχία το 1920 ενώ ήταν μόλις 24 χρόνων με το πρώτο του μυθιστόρημα. Θα γράψει στα 28 του ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, τον "Μεγάλο Γκάτσμπι" και θα προσπαθήσει να ενσαρκώσει το "Αμερικάνικο όνειρο", όπως άλλωστε έκανε κι ο δημοφιλής του ήρωας. Χρήμα, δόξα, έρωτας... Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Παρίσι, Γαλλική Ριβιέρα με την αγαπημένη του Ζέλντα... Μια ζωή ανέμελη ανάμεσα στα κοσμικά πάρτι και τα πολυτελή ξενοδοχεία.
Ο πυρήνας των μυθιστορημάτων του Φιτζέραλντ βρίσκεται στη σύγκρουση των ονείρων με την πραγματικότητα. Αυτό ακριβώς περιγράφει και στον "Μεγάλο Γκάτσμπι": Το πώς καταρρέουν τα όνειρα όταν γίνουν πραγματικότητα. Ένα πεπρωμένο αναπόφευκτο...
"Αυτό είναι και το πεπρωμένο της σύντομης ζωής του μυθικού του ήρωα. Τού σπάταλου βίου του και του πολύτιμου κρυφού του ονείρου. Ο Γκάτσμπι είναι ο πλέον ολοκληρωμένος εκφραστής της θυσίας στο πεπρωμένο του ονείρου ενάντια στην ισοπεδωτική πραγματικότητα του επιδεικτικού πλούτου, της φτηνής καθημερινότητας, της κακογουστιάς και του μικρόθωρου υπολογισμού".
Ο μυστηριώδης ζάμπλουτος Γκάτσμπι κλεισμένος στην έπαυλή του στο Λονγκ Άιλαντ, οργανώνει, σχεδόν καθημερινά, φαντασμαγορικά πάρτι καλώντας όλη την "καλή κοινωνία" της Νέας Υόρκης. Στόχος του να "θαμπώσει" έναν νεανικό του έρωτα, την Νταίζη, την οποία λατρεύει με ένα πάθος ακατανόητο, πεισματικό, αυτοκαταστροφικό.
"Τις νύχτες του καλοκαιριού ακουγόταν μουσική από το σπίτι του γείτονά μου. Στους γαλάζιους κήπους του οι άνδρες και οι κοπέλες πηγαινοέρχονταν σαν νυχτοπεταλούδες μέσα σε ψιθύρους, σαμπάνιες κι αστέρια. Τ' απογεύματα με την παλίρροια παρακολουθούσα τους καλεσμένους του να βουτάνε από την εξέδρα ή να λιάζονται ξαπλωμένοι στη ζεστή άμμο της παραλίας του ενώ οι δύο του βενζινάκατοι έσκιζαν τα νερά του Σάουντ σέρνοντας πίσω τους σανίδες του σκι μέσα σε καταρράκτες αφρού. Τα Σαββατοκύριακα η Ρολς Ρόις του γινόταν λεωφορείο που πηγαινοέφερνε τον κόσμο από την πόλη στα πάρτι, από τις εννιά το πρωί μέχρι περασμένα μεσάνυχτα ενώ το φορτηγάκι του χοροπηδούσε, ίδιο ζωηρό κίτρινο μαμούνι, για να προφταίνει όλα τα τρένα. Και τις Δευτέρες οκτώ υπηρέτες μαζί μ' έναν έξτρα κηπουρό δούλευαν σκληρά με πανιά, βούρτσες, σφυριά και κλαδευτήρια για να συμμαζέψουν τον αφανισμό της προηγούμενης νύχτας".
"Υπάρχει μόνο μια ιστορία που ο Φιτζέραλντ ξέρει να λέει, και ανεξάρτητα με ποιον τρόπο στριφογυρνά γύρω απ' αυτήν, νιώθει ότι πρέπει να την πει ξανά και ξανά. Ο απένταρος ιππότης, ο φτωχός ηλίθιος Χανς, ο μικρός του γκολφ, ο λαθρέμπορος ποτών ή ο φοιτητής της ιατρικής βγαίνει να αναζητήσει την τύχη του και... ατυχώς την βρίσκει. Η ανταμοιβή του είναι ακριβώς όπως στα παραμύθια, το χρυσό κορίτσι μέσα στο λευκό παλάτι. Όμως εντελώς διαφορετικά απ' ότι στα παραμύθια, αυτό δεν αποτελεί διόλου ένα ευτυχισμένο τέλος. Βρίσκει στο κρεββάτι του όχι την άσπιλη νύφη αλλά τον Σκοτεινό Καταστροφέα".
Στην περίπτωση του αριστουργηματικού "Γκάτσμπι" δημιούργησε έναν αδαμάντινο κρύσταλλο μοναδικής τελειότητας. Στα πρώτα τέσσερα κεφάλαια στήνει όλο το γεμάτο μυστήριο σκηνικό της τραγωδίας, στο πέμπτο αφηγείται τη συνάντηση των δύο πρωταγωνιστών που είναι το κλειδί του έργου και στα υπόλοιπα τέσσερα καταλήγει στην κάθαρση. Στο πρώτο μέρος το κείμενο, σχεδόν χορεύοντας, μας μεταδίδει τη λάμψη των προσώπων και του πλούτου με αποκορύφωμα τη συνάντηση ενώ στο δεύτερο η γραφή γίνεται σκοτεινή, μελαγχολική και η πτώση ολοκληρώνεται με τρομακτική ταχύτητα.


Τελειώνοντας το βιβλίο συνειδητοποιείς ότι ο Γκάτσμπι είναι ένα μυθιστορηματικό πρόσωπο που θα μείνει αξέχαστο... Ο Γκάτσμπι με το λευκό φανελένιο σακάκι πάνω από ασημί πουκάμισο και χρυσή γραβάτα ή με τα ροζ κουστούμια του, που έχουν το χρώμα του δειλινού. Ο Γκάτσμπι με την κίτρινη Ρολς Ρόις, που ο λαβύρινθος των παρμπρίζ της καθρεφτίζει μια ντουζίνα ήλιους. Ο Γκάτσμπι που απλώνει τελετουργικά τα φανταχτερά ευρωπαϊκά πουκάμισα της γκαρνταρόμπας του στην ζαλισμένη Νταίζη και που... δείχνει να είναι φτιαγμένος απ' το υλικό των ονείρων. Η πραγματικότητα τον πολιορκεί αλλά τελικά δεν τον κατακτά. Εξαφανίζεται βουτώντας σε μια πισίνα κι αφήνει πίσω του, ίχνος φευγαλέο, ένα μικρό πίδακα νερού...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου